Allah’a İman ve İnsan Sorumluluğu

İnsanoğlunun dünyadaki varlığı, yalnızca yiyip içmekten, çalışıp kazanmaktan ibaret değildir. Her insan, bu hayatın ardında derin bir anlam ve sorumluluk olduğunu hisseder. Zira varoluşumuzun temelinde, bizi Yaratan’a olan imanımız ve O’na karşı taşıdığımız sorumluluklar yatar.

Allah’a inanmak sadece bir kalp tasdiki değildir. Bu iman, davranışlara, ahlaka, niyete ve sorumluluk bilincine yansımalıdır. Allah’a iman eden bir insan, bu imanın yüklediği görev ve vazifeleri de üstlenmiş olur. Bu yazıda, Allah’a imanın insana yüklediği sorumlulukları Kur’an ve Sünnet ışığında ele alacağız.

1. İmanın Bir Gereği Olarak Sorumluluk

İman, sadece Allah’ın varlığına inanmak değil; aynı zamanda O’nun emirlerine teslim olmak, yasaklarından kaçınmak ve hayatı O’nun rızasına uygun yaşama gayretidir. Bu bağlamda her mümin, hem Rabbine hem de mahlukata karşı sorumluluk sahibidir.

Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulur:

“İnsan, başıboş bırakılacağını mı zanneder?”
(Kıyamet Suresi, 36. Ayet)

Bu ayet, insanın dünyada sorumsuzca yaşayamayacağını, her yaptığının bir anlam ve karşılığı olduğunu açıkça ortaya koyar. Mümin, hayatının her anında Allah’ın kendisini görmekte olduğunu bilerek yaşar. Bu bilinç, onun davranışlarına yön verir.

2. Allah’a Karşı Sorumluluk: Kulluk Bilinci

Allah’a iman eden her kul, O’na karşı en temel görevini yerine getirmekle mükelleftir: kulluk.

“Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.”
(Zariyat Suresi, 56. Ayet)

Bu ayet, insanın yaratılış amacını net bir şekilde ortaya koyar. Kulluk, sadece namaz kılmak, oruç tutmak gibi ibadetlerden ibaret değildir. Aynı zamanda insanın tüm yaşamını Allah’ın rızası doğrultusunda düzenlemesi demektir. İşte bu da sorumluluk bilinciyle mümkün olur.

Kulluk bilinci olan insan:

• Hayatını Allah’ın çizdiği sınırlar içinde yaşar.

• Helal ve haram dengesine dikkat eder.

• Niyetini sorgular ve ihlâsla hareket eder.

• Kendini hesaba çeker, tövbeye yönelir ve kalbini diri tutar.

3. Kendimize Karşı Sorumluluğumuz

Allah’a iman eden insan, sadece dış dünyaya karşı değil; aynı zamanda kendine karşı da sorumludur. Çünkü beden, ruh, akıl ve kalp bir emanettir. Bu emanetlerin gereği gibi korunması da bir imani görevdir.

• Bedenimize karşı sorumluyuz: Aşırı çalıştırmak, sağlıksız yaşamak, harama bulaştırmak; bu emanete ihanet olur.

• Zihnimize karşı sorumluyuz: Bilinçli bir mümin olmak için ilim öğrenmek, aklı doğru kullanmak gerekir.

• Ruhumuza karşı sorumluyuz: Dua, zikir, tefekkür ile beslenmeyen bir ruh, zamanla körelir. Kalbi diri tutmak bir görevdir.

• Nefsimizi terbiye etmek: En büyük cihat, kişinin nefsine karşı verdiği mücadeledir. Allah’a iman eden kişi, bu mücadeleyi sürekli verir.

4. Ailemize ve Çevremize Karşı Sorumluluğumuz

İslam’da sosyal ilişkiler büyük önem taşır. İman sahibi birey, yalnızca kendi kurtuluşuyla yetinmez; ailesine, komşusuna, topluma da karşı görevleri olduğunun farkındadır.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Sizin en hayırlınız, ailesine en hayırlı olandır.”
(Tirmizi, Menakıb, 63)

Ailesine karşı sorumluluğunu yerine getirmeyen, toplumun huzuruna da katkıda bulunamaz. Allah’a iman, bireyin hem ailesiyle ilişkilerinde adil, merhametli, sabırlı olmasını hem de çevresinde güvenilen biri haline gelmesini gerektirir.

Ayrıca:

• Komşuya eziyet etmemek,

• Yetimi, yoksulu gözetmek,

• Kul hakkına dikkat etmek,

• Toplumda fitneye sebep olmamak…

Bunların hepsi, Allah’a iman eden insanın taşıdığı ahlaki sorumluluklardandır.

5. Doğaya ve Diğer Canlılara Karşı Sorumluluğumuz

İslam’da çevre bilinci de imanın bir parçası kabul edilir. Ağaç dikmekten hayvanlara merhamete kadar birçok konuda Peygamber Efendimiz örneklik sergilemiştir.

“Bir Müslüman bir ağaç diker veya ekin eker de ondan bir kuş, bir insan ya da bir hayvan yerse, bu onun için bir sadaka olur.”
(Buhari, Hars, 1)

Bu hadisten anlaşıldığı üzere, doğaya katkı sunmak da imanla ilişkili bir sorumluluktur. Allah’ın yarattığı her varlığa saygı duymak ve zarar vermemek, kulun Rabbinin sanatına gösterdiği hürmettir.

6. Zaman ve Nimet Bilinci

İnsana verilen en büyük nimetlerden biri de vakittir. Allah’a inanan kimse, her anını değerlendirmekle sorumludur. Boşa harcanan zaman, ihmalkâr bir kulun ziyanıdır.

“Sonunda o gün, size verilen her nimetten mutlaka hesaba çekileceksiniz.”
(Tekasür Suresi, 8. Ayet)

Zamanın kıymetini bilmek, sahip olunan sağlığın, gençliğin, imkânların değerini anlamak ve onları hayır için kullanmak imani bir duruştur. Çünkü mümin, her nimetin hesabını vereceğini bilir.

7. Hesap Günü ve Sorumluluk Bilinci

İmanın en güçlü yönlerinden biri de ahirete olan imandır. Bir gün Allah’ın huzuruna çıkacağımız ve dünyada yaptıklarımızın hesabını vereceğimiz bilinci, sorumluluğu artırır.

“Her nefis ölümü tadacaktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz.”
(Ankebut Suresi, 57. Ayet)

Bu ayet, hayatın geçiciliğini ve kalıcı olanın ahiret yurdu olduğunu vurgular. Sorumluluk bilinci, bu farkındalıkla şekillenir. Çünkü iman sadece gönülde değil, davranışta da görünür.

Sonuç: İman Varsa Sorumluluk da Vardır

İman, sadece gönülde taşıdığımız bir ışık değil; aynı zamanda hayatımızı aydınlatan bir rehberdir. Allah’a iman, bizleri başıboşluktan, amaçsızlıktan, sorumsuzluktan kurtarır. Mümin bilir ki bu dünyada attığı her adım, söylediği her söz, sahip olduğu her nimet bir emanettir.

Bu nedenle iman sahibi kişi:

• Rabbine karşı kulluk görevini ihmal etmez,

• Kendi iç disiplinini korur,

• Ailesine, topluma, çevreye faydalı olmaya çalışır,

• Hesap gününü unutmadan yaşar.

Unutma: Allah’a iman etmek sadece “inandım” demek değildir; inandığın gibi yaşamaktır.

Kapanış Duası

“Ey Rabbimiz! Sana iman ettik, bize sorumluluklarımızı idrak ettir. Kalbimize takvâ ver, nefsimizi dizginle, bizi emanete sadık kullarından eyle. Dünyada sorumlu, ahirette huzurlu olanlardan eyle. Âmin.”